Poznań z szansą na kolejną krótką linię tramwajową

2024 rok był kluczowy dla wyklarowania priorytetów w zakresie rozbudowy poznańskiej sieci tramwajowej w ciągu najbliższych lat. Zarówno jeśli chodzi o duże zadania inwestycyjne dotyczące budowy pełnych odcinków nowych tras, ale również w przypadku budowy krótszych, kilkusetmetrowych fragmentów torów tworzonych z myślą o obsłudze przez tramwaje dwukierunkowe.

Naramowice etap 2 wciąż głównym celem

Miasto musiało bowiem zrewidować swoje plany dotyczące harmonogramu budowy drugiego etapu Tramwaju na Naramowice oraz sposobu realizacji tej inwestycji, z trybu projektuj i buduj na tryb klasyczny, w którym osobno powstanie projekt (umowę na jego wykonanie właśnie podpisano), a osobno zostanie przeprowadzony przetarg na właściwe prace budowlane.

W praktyce oznacza to odsunięcie w czasie oddania tej trasy do użytku co najmniej o rok – o ile oczywiście uda się zdobyć na nią spore środki zewnętrzne (ostatnie szacunki mówią o tym, że trasa miałaby kosztować nawet 770 mln złotych).

Mimo tego budowa tramwaju na Szelągowskiej wciąż jest głównym celem rozwojowym dla obecnych władz miasta. O roli, jaką będzie pełnił ten odcinek w systemie transportu zbiorowego w stolicy Wielkopolski piszemy tutaj.



Dokończenie Tramwaju na Ratajczaka

Drugim “dużym” zadaniem inwestycyjnym pozostaje dokończenie nowej trasy na Ratajczaka, która zgodnie z pierwotnymi zamierzeniami miała powstać do końca poprzedniej perspektywy unijnej w ramach Projektu Centrum. Ostatecznie, z powodu wzrostu kosztów, inflacji i trudnej sytuacji gospodarczej miasta, Poznań zdecydował się fazować to zadanie i wykonać do końca 2023 roku tylko jego część. Drugi, znacznie obszerniejszy fragment trasy, powstanie w ciągu dwóch najbliższych lat, a samorząd dofinansuje jego budowę bezzwrotnymi środkami europejskimi w kwocie 100 mln złotych.

Przetarg na budowę tramwaju na Ratajczaka ruszył dwa miesiące temu i wciąż oczekujemy na termin otwarcia ofert, który już kilka razy przekładano.



wizualizacja trasy na Ratajczaka

Nie nowe trasy, a modernizacje tego, co już jest

Poza dokończeniem tramwaju na Ratajczaka oraz budową drugiego etapu trasy na Naramowice Poznań zdecydował się także na realizację jednego z krótkich, kilkusetmetrowych odcinków dla tramwajów dwukierunkowych. Mowa oczywiście o trasie do szpitali przy Lutyckiej, dla której miasto chce zlecić opracowanie projektu do wakacji bieżącego roku.

Stawianie na rozwój sieci w oparciu nie tylko o nowe, pełnoprawne trasy, ale także o krótsze, kilkusetmetrowe odcinki ma być nowym podejściem samorządu do rozwoju sieci tramwajowej w Poznaniu. Czy więc w tym momencie władze miasta myślą już o kolejnym, krótkim odcinku sieci tramwajowej, jaki będzie realizowany w kolejnych latach?

– W międzyczasie to się już niestety zmieniło i nie mówimy aktualnie o innych, nowych wydłużeniach, bo stanęliśmy przed zadaniem związanym z dogłębną modernizacją Kraszewskiego i mamy w budżecie na ten rok środki na wykonanie projektu dla tego zadania. Jak będziemy mieli projekt, to trzeba będzie myśleć o wykonawstwie dla tego fragmentu sieci, a tam znowu wchodzimy w zabytkową tkankę miejską, której naruszenie będzie skutkowało wymianą tak naprawdę wszystkiego, od góry do dołu. Tu najważniejsze dla pasażerów będzie przede wszystkim “ucywilizowanie” przystanków przy Rynku Jeżyckim w ciągu Kraszewskiego, bo to, co mamy dzisiaj, nie pasuje do realiów naszego miasta – odpowiada na tak postawione pytanie dyrektor Zarządu Transportu Miejskiego Jan Gosiewski.



Trasa na Kraszewskiego, fot. JR

O modernizację torowiska na Kraszewskiego zapytaliśmy również wiceprezydenta miasta odpowiadającego za transport publiczny, a więc Mariusza Wiśniewskiego. – To jest coś, co wyszło z analiz ZTM oraz MPK jako takie zadanie, które również musi być wykonane. W obrębie Jeżyc, to właśnie tory na Kraszewskiego muszą być zrobione w pierwszej kolejności, znacznie szybciej niż tory na Dąbrowskiego. To jest perspektywa stosunkowo bliska z uwagi na stan torowiska. Chcemy nadać tej ulicy zatem pierwszeństwo przed Dąbrowskiego. To oczywiście nie oznacza, że temat Dąbrowskiego znika całkowicie (o tym zagadnieniu napiszemy więcej w kolejnych dniach – przyp. red.). Najważniejszą informacją związaną z Kraszewskiego jest zdecydowanie to, że w ramach tej inwestycji zbudujemy nowe przystanki przy Rynku Jeżyckim na tej ulicy, co wreszcie ułatwi wszystkim podróżnym dostanie się do tramwajów – mówi wiceprezydent stolicy Wielkopolski.

Wiśniewski zapytany o ramy czasowe tego zadania odpowiada w ten sposób: – Idealnie byłoby, jeśli udałoby się to zrealizować jeszcze w tej kadencji samorządu – mówi samorządowiec.

Dokończenie prac na Wildzie

Zarówno wiceprezydent miasta, jak i dyrektor ZTM-u przyznają się, że modernizacja Kraszewskiego to nie wszystko. Poza Kraszewskiego miasto musi także zmodernizować brakujący fragment torów na Wildzie, od Krzyżowej do Hetmańskiej, a jak mówi nam dyrektor Gosiewski, wykonanie tego zadania powinno zostać zrealizowane jednocześnie z dokończeniem budowy trasy na Ratajczaka. Na to samo wskazuje wiceprezydent miasta Mariusz Wiśniewski, który dodaje, że aktualnie toczą się dyskusje dotyczące trybu wykonania tych prac, a więc tego, czy będzie to remont (prostszy i szybszy do realizacji), czy też modernizacja.

– Wybór trybu realizacji tego zadania jest w tej tej chwili przedmiotem prac MPK. Idealnie byłoby pokryć to czasowo z dokończeniem tramwaju w Ratajczaka, ale dużo tu zależy od kwestii formalnych i technicznych. Nie mamy jednak jeszcze spiętego finansowania tego zadania – mówi nam Wiśniewski.

Tryb remontowy jest nastawiony na odtworzenie stanu istniejącego, natomiast w ramach modernizacji zawsze można pokusić się o większy zakres prac, co w przypadku tramwajów może oznaczać chociażby dodanie brakujących relacji skrętnych. Takie braki świetnie widać na przykładzie opisanego kawałka torowiska na Wildzie, gdzie parę lat temu zlikwidowano łuki torowe tworzące pętlę uliczną wokół dawnej zajezdni Madalińskiego.

Niestety, jak mówi Mariusz Wiśniewski, modernizacja torów na tym odcinku 28 Czerwca 1956 roku nie obejmie odbudowy łuków i nie przywróci pełnej elastyczności sieci tramwajowej w tym rejonie miasta, która mogłaby przydać się w sytuacjach awaryjnych.



map. OpenRailwayMap

3 nowe trasy i dwa spore remonty… ale to nie wszystko

W najbliższych latach miasto musi się więc skupić na modernizacji dwóch ważnych odcinków torowisk oraz zbudować tramwaj na Ratajczaka, trasę do szpitali (rozpoczęcie budowy mogłoby nastąpić w 2028 roku) i kontynuować przygotowania do przetargu na budowę drugiego etapu Tramwaju na Naramowice.

– Podsumowując, mamy więc budowę trasy do szpitali oraz dwa zadania remontowo-modernizacyjne, na które w dwóch najbliższych latach będziemy musieli znaleźć spore środki. Uznaliśmy, że pójście w kierunku następnych nowych tras w takiej sytuacji nie miałoby sensu, bo zawsze na coś zabraknie – kwituje ten wątek Jan Gosiewski.

Będzie dyskusja o tramwaju na Kopernika. A dokładniej jego połowie

Jednocześnie zarówno Mariusz Wiśniewski jak i Jan Gosiewski przypominają, że do wyzwań modernizacyjnych na kolejne lata (po Kraszewskiego oraz odcinku na 28 Czerwca 1956 roku) będzie należała także przebudowa odcinka na Reymonta – pomiędzy Rondem Nowaka-Jeziorańskiego a skrzyżowaniem Reymonta, Arciszewskiego, Hetmańskiej i Grochowskiej.

Modernizacja powyższego skrzyżowania daje świetną okazję do tego, żeby rozpocząć realizację kolejnej nowej trasy tramwajowej, tym razem w kierunku osiedla Kopernika. To właśnie w tym miejscu ma wyplatać się nowy odcinek na powyższe osiedle. Po zaniechaniu budowy trasy w całości, samorząd analizował budowę tego odcinka w ramach krótszych tras dla tramwajów dwukierunkowych, z tymczasową krańcówką przy szpitalu górczyńskim. Przebudowa torowiska na Reymonta jest szansą, żeby wrócić do tego tematu, na co wskazują nasi rozmówcy.

– Muszę wspomnieć, że przy analizie krótkich tras tramwajowych byliśmy sceptyczni wobec budowy fragmentu trasy na Kopernika – do cmentarza na Górczynie, choćby dlatego, że trasa do szpitali jest znacznie ważniejsza. Natomiast do tego tematu trzeba będzie wrócić w niedalekiej przyszłości, gdyż w kolejnych latach do wyzwań remontowych będzie należała wymiana torowiska na Reymonta wraz ze skrzyżowaniem z Arciszewskiego i Hetmańską. To będzie zadanie o sporym zakresie i trzeba będzie pomyśleć, czy w ramach tej inwestycji przebudować wspomniane skrzyżowanie, chociażby w zakresie wyprowadzenia torów w kierunku Kopernika, za skrzyżowanie, czy też poprzez przeniesie obecnego przystanku tramwajowego "Arciszewskiego" już na Reymonta, przy okazji budując dodatkowy i potrzebny pas skrętu z Hetmańskiej w stronę Arciszewskiego. Drugą opcją jest po prostu budowa tego odcinka do cmentarza, zwłaszcza, że i tak zaangażujemy się na Reymonta dość obszernie, więc dlaczego tego nie połączyć? Oczywiście w tym momencie jest za wcześnie, żeby przesądzać, w którą stronę pójdziemy, natomiast zapewniam, że taka dyskusja o tym, czy budować też ten nowy fragment sieci na pewno zaistnieje – zapewnia wiceprezydent Mariusz Wiśniewski.

Jan Gosiewski uzupełnia wypowiedź prezydenta, wskazując na czas na podjęcie decyzji w tej sprawie.

– Dla mnie horyzont tej inwestycji to 2 albo 3 lata, kiedy będziemy musieli podjąć decyzję, że np. w 2028 lub 2029 roku remontujemy to skrzyżowanie. Wówczas ważna będzie odpowiedź na pytanie, czy robimy tu nową jakość i podejmujemy się chociażby wyprowadzenia torów w kierunku osiedla Kopernika lub też budujemy ten krótki odcinek do cmentarza, czy tylko odtwarzamy obecny układ. Dziś jeszcze tego nie przesądzamy, ale decyzje w tej sprawie są przed nami – wskazuje dyrektor ZTM.



Odcinek do cmentarza górczyńskiego. Map. OpenRailwayMap

Tramwaj na Kopernika przegrał z “oporem” mieszkańców

Przypomnijmy, że w ubiegłym roku Poznań zrezygnował z budowy tramwaju na Kopernika w ramach obecnej perspektywy unijnej (środki “zwolnione” z drugiego etapu Tramwaju na Naramowice mogły zostać przeznaczone na tę inwestycję), głównie z powodu rzekomego sprzeciwu tamtejszych mieszkańców. Jednocześnie był i ciągle jest to najbardziej zaawansowany projekt dotyczący budowy nowych tras tramwajowych (oczywiście nie licząc Ratajczaka i 2 etapu Tramwaju na Naramowice), z ważną decyzją środowiskową i PFU, gotowymi do realizacji zadania w trybie projektuj i buduj.

“Opór” mieszkańców sprawił, że miasto planuje w pierwszym kwartale tego roku zlecenie analizy przebiegu trasy tramwajowej w rejonie ulicy Pogodnej. – Mamy do wykonania analizę korytarzową dla “spornego” fragmentu przebiegu tej trasy w rejonie Pogodnej, ale w taki sposób, żeby to nie wyszło poza obecną decyzję środowiskową. Nie zdążyliśmy zlecić tego zadania w ubiegłym roku, jest plan, żeby wykonać to w pierwszym kwartale bieżącego roku – informuje dyrektor Gosiewski.

Kolejne nowe trasy dopiero za kilka lat

Wymienione powyżej zadania oznaczają, że Poznań na pewno skupi się w najbliższych latach na realizacji trzech nowych tras: linii do szpitali przy Lutyckiej, 2 etapu Tramwaju na Naramowice oraz dokończeniu trasy na Ratajczaka, a być może także czwartej, do cmentarza górczyńskiego oraz na kilku modernizacjach, a więc torów na Wildzie, na Kraszewskiego czy w końcu na Reymonta.

Mariusz Wiśniewski na razie nie chce precyzować, jakie kolejne, nowe trasy (poza czterema odcinkami wymienionymi wyżej) mogłyby być brane pod uwagę do realizacji w kolejnych latach, natomiast wskazuje na horyzont myślenia o tych zagadnieniach.

– Realnie patrząc, to myślenie o kolejnych zupełnie nowych odcinkach naszej sieci będzie możliwe dopiero po realizacji etapu 2 Tramwaju na Naramowice, dokończeniu Ratajczaka oraz zrealizowaniu wspomnianej linii w kierunku szpitali. To będą i tak wielkie wyzwania finansowe dla Miasta – kończy wiceprezydent Poznania.